Сүбэ мунньахха СР “Холбос” потребительскэй кооперативтарын Союһун бырабылыанньата, улуустартан потребкооперативтар салайааччылара кытыннылар. Кинилэр “Холбос” Союз иһинэн үлэлиир потребкооперация тэрилтэлэрин билиҥҥи туруктарын уонна инники кэскиллэрин тула кэпсэтэннэр, сокуон өттүнэн өйөөһүҥҥэ тугу учуоттуур наадатыгар санааларын атастастылар. Сүрүн иһитиннэриини “Холбос” ПОС председателэ Петр Мишкин оҥордо.

 

Бүлүү улууһун Күүлэт потребобщество председателэ Раиса Васильева, Кэбээйи улууһуттан “Кэскил” потребобщество председателэ Тихон Полятинскай, “Дьокуускайдааҕы” потребобщество председателэ Мефодий Тастыгин, “Холбос” ПОС председателин солбуйааччы Александра Григорьева, “Якутоптторг” ААО генеральнай директора Родион Федоров кэпсэтиилэргэ кыттаннар, санааларын үллэһиннилэр. Кинилэр потребобществолар көрсөр кыһалҕаларын, олор төрүөттэрин билиһиннэрэн тураннар, государство өттүттэн ханнык өйөбүлгэ наадыйалларын, сокуонунан көмүскэллээх буолууларыгар тус этиилэрин иһитиннэрдилэр. 

 

Мунньахха “Холбос” тэрилтэлэрэ тыа нэһилиэктэригэр нэһилиэнньэ наадыйар промышленнай табаардарын уонна ас-үөл бородууксуйатын тиэрдиигэ, килиэбинэн хааччыйыы эйгэтигэр, эти-үүтү соҕотуопкалааһыҥҥа үлэлиирин быһыытынан улахан социальнай суолталаах үлэни толороро бэлиэтэннэ. Тыа сиригэр дьон үксэ төлөһөр кыаҕа суох буолан, бородууктаны, табаары иэс атыылаһыыта “Холбос” ПОС обществолара нэһилиэнньэҕэ бырыһыана суох кредиттээһин өҥөтүн оҥоруутугар тэҥнэһэрин ыйдылар.

 

“Холбос” обществоларын үлэлэрин биир сүрүн көрүҥүнэн нэһилиэнньэни килиэбинэн хааччыйыы буолар. Республика үрдүнэн “Холбос” обществоларын килиэби оҥорор  113 бэкээринэ баарыттан 75-һэ суола-ииһэ суох, ыраах сытар нэһили энньэлээх пууннарга үлэлииллэр. Сылга 10-ча тыһыынча тонна килиэп оҥоһуллар. Кинилэргэ бурдугу “Якутоптторг” ААО тиэрдэр. Онуоха потребобществолар атыылаһар бурдуктарын сыанатын төлөһүүлэригэр, ордук Сунтаар, Ньурба, Үөһээ Бүлүү, Бүлүү уонна Кэбээйи улуустарыгар, кэккэ проблемалар бааллара бэлиэтэннэ. 2013 сылга уопсайа 2800 тонна бурдук тиэрдиллибит.

 

“Якутоптторг”-ы кытта түһэрсиллибит дуогабар быһыытынан потребобществолар дуогабарга быһыллыбыт суума 30 бырыһыанын эрдэ төлүөхтээхтэр (предоплата), ордугун сыл аҥарын устатыгар төлүүр эбээһинэстээхтэр. Нэһилиэнньэ кыһыҥҥы суол туруор диэри аһыыр-таҥнар, олорор аһынан-үөлүнэн, табаарынан хааччыйар туһугар потребобществолар эрдэ төлөөһүнү оҥороллоругар үксүн баантан кредити ылан эбэтэр эргитэ сылдьар үптэрин туһанарга күһэллэллэр, иэскэ киирэллэр. Онтон сылтаан үгүс кыра обществоларга атыы-эргиэн кээмэйэ түһэр, араас төлөбүрдэргэ, ол иһигэр, нолуок төлөөһүнэ намтыыр. Сүбэ мунньахха итинник кыһалҕа элбэҕинэн итиэннэ бурдук сыаната үрдүү турарынан  килиэби оҥорон таһаарыы ночооттоох салааҕа кубулуйан эрэрэ, ол тэрилтэлэр туруктаах буолууларыгар охсуулааҕа бэлиэтэннэ.

 

Мунньах кыттыылаахтара бурдугу атыылаһыыга эрдэ төлөөһүн оннугар сыл устатыгар түһүмэҕинэн төлүүрү олохтуурга, эргиэни государство өттүттэн сүрүннээһин туһунан республика сокуонугар суола-ииһэ суох, ыраах сытар нэһилиэнньэлээх пууннарга потребобществолар үлэлэрин уратытын өйүүр, Арктика улуустарыгар тэҥнэммит суола-ииһэ суох, ыраах сытар нэһилиэнньэлээх пууннарга үлэлиир потребобществолары таһаҕас таһар техниканан хааччыйыыга, уматыгы атыылаһыыга чэпчэтиилэри көрөр, бэкээринэлэр эргэрбиттэринэн саҥа тутуулары ыытар, килиэби буһарар тэриллэринэн хааччыйар, өрөмүөнү ыытарга үбүлээһини, энергияны туһаныыга субсидияны көрөр наадатын ыйдылар.

 

Депутат Александр Уаров Правительство бэрэстэбиитэллэриттэн тыа сиригэр үлэлиир потребобществоларга государство өттүттэн туох өйөбүл оҥоһулларын чопчу сыыппаранан иһитиннэрэллэригэр этэн туран, нолуокка туох чэпчэтиилэр көрүллүбүттэрин, “Холбос” ситимигэр киирэр төһө  тэрилтэлэр моҥкуруут барбыттарын тустарынан чуолкайдаһыытыгар государственнай программанан таһаҕаһы таһыыга эрэ өйөбүл баара, нолуокка чэпчэтии суоҕа ыйылынна.  Александр Уаров тыа дьонун аһатан-таҥыннаран олорор потребобществоларга нолуокка чэпчэтиилэри көрөрү таһынан государство өттүттэн өйөбүлү үбүлээһин өттүнэн бюджекка көннөрүүлэри көрүүгэ парламент өттүттэн үлэ иҥэн-тоҥон ыытыллара эрэйиллэрин бэлиэтээтэ.

 

Дмитрий Саввин “Холбос” председателэ Петр Мишинтан: “Потребобществолары өйөөһүн туһунан боппуруос республика Правительствотыгар хаһан эмэ көтөҕүллүбүтэ дуо? Потребкооперация туһунан РФ сокуона ылыллыбыта, оттон маннык сокуон барылын парламеҥҥа көҕүлээн киллэрэ сылдьыбатаххыт дуо?”, -- диэн ыйыталаста. Петр Мишин этэринэн, икки сыллааҕыта Правительство Председателин бастакы солбуйааччы Алексей Стручковка  Бүлүү бөлөх үс улууска бэкээринэлэр материальнай-техническэй базаларын тупсарыы боппуруоһа туруорсулла сылдьыбыт эрээри, туох да быһаарыы ылыллыбатах, республика туһааннаах сокуонун барылын оҥорууга бырайыагы көҕүлээһин оҥоһулла илик.

 

Депутат Виктор Федоров сокуон барылын оҥорууга киирбит бары этиилэр таблицаларын оҥорон баран, онон чопчу үлэлииргэ ыҥырда. “Холбос” ПОС тэрилтэлэриттэн кэлбит бэрэстэбиитэллэр сокуону таһаарар республика үрдүкү уоргана потребобществолар чэпчэкитэ суох үлэлэригэр улахан болҕомтотун уурбутугар махталларын бэлиэтин ытыс тыаһынан биллэрдилэр.

 

Ити курдук норуот депутаттара Дмитрий Саввин, Александр Уаров, Виктор Федоров “Холбос” потребобщество Союһун тэрилтэлэрин бэрэстэбиитэллэрин этиилэрин истэн, кэпсэтиилэргэ кыттан бараннар, тыа сиригэр үлэлии олорор потребобществолар көрсөр кыһалҕаларын туоратыыга, үлэлэрин чэпчэтиигэ көмөлөөх республика сокуонун бэлэмнээн барылы парламент көрүүтүгэр киллэрэргэ быһаардылар.