Өрөспүүбүлүкэ Ил Дарханын эбээһинэһин толорооччу Егор Борисов, вице-президент Дмитрий Глушко, Правительство Бэрэссэдэтэлэ Галина Данчикова, Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Анатолий Добрянцев, киин куорат баһылыга Айсен Николаев, Үөһээ Бүлүү улууһун баһылыга Владимир Поскачин, Исидор Барахов сиэнэ Андрей Ярославович Барахов, Правительство чилиэннэрэ, норуот депутаттара, общественность бэрэстэбиитэллэрэ, Үөһээ Бүлүү улууһун Харбалааҕыттан И.Н.Барахов биир дойдулаахтара, сэрии, тыыл ветераннара, ыччаттар уонна куорат олохтоохторо пааматынньыгы аһыы үөрүүлээх түгэнигэр кытыннылар.

 

Исидор Барахов пааматынньыгын иннигэр кыһыл көбүөр тэлгэммит, Российскай Федерация уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин былаахтара тыалга тэлимнии тэлээрэллэр. Төгүрүк гранит олбоххо 3,5 миэтэрэ үрдүктээх пааматынньык маҥан сабыынан бүрүллэн, аалай лиэнтэнэн тардыллан турар. Кэннигэр саха балаҕанын тус туһунан турар икки эркиннэрин ыккардыгар боруонса венок үрдүгэр мас үүнэн чэчириир композицията оҥоһуллубут. Скульптура авторынан Россия үтүөлээх худуоһунньуга, Платон Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата, Духуобунас академиятын академига Семен Прокопьев буолар. Сахалыы таҥастаах эдэркээн кыргыттар уонна уолаттар пааматынньык икки өттүн сэлэлии, тыыннаах көрүдүөр буолан, үөрэ-көтө тураллар.

 

“1922 сыллаахха муус устар 27 күнүгэр РСФСР Бүтүн Россиятааҕы ситэриилээх киин кэмитиэтин Президиумун уурааҕынан Саха Автономнай Советскай Социалистическай Өрөспүүбүлүкэтэ тэриллибитэ. Бу күн 70 сыл анараа өттүгэр – 1992 сыл муус устар 27 күнүгэр -- Саха Өрөспүүбүлүкэтин Төрүт Сокуона күүһүгэр киирбитэ. Онон бу бырааһынньык күн биһиги өрөспүүбүлүкэбит киин куоратыгар саха норуотун чулуу уолугар, Саха сирин судаарыстыбаннаһын төрүттэспиттэртэн биирдэстэригэр, Исидор Никифорович Бараховка пааматынньыгы аһабыт”, – диэн диктор куолаһа дуорайар.

 

Үөрүүлээх сиэр-туом саҕаланыытыгар өрөспүүбүлүкэ Президенин эбээһинэһин толорооччу Егор Борисов, Ил Түмэн спикерин бастакы солбуйааччы Анатолий Добрянцев, киин куорат дьаһалтатын баһылыга Айсен Николаев, И.Н.Барахов сиэнэ Андрей Барахов, скульптурнай композиция автора Семен Прокопьев пааматынньык үрүҥ сабыытын аалай лиэнтэтин сүөрэ тардааттарын кытта, киппэ санныгар күн уотун күлүмүрдэппитинэн, модун санаанан иннин диэки сорунуулаахтык уонна дьоһуннук хааман иһэр Исидор Барахов боруонса мөссүөнэ кэтэһэн турар дьон-сэргэ уруйун-айхалын ортотугар көстө түһэр. Өрөспүүбүлүкэ үрдүкү салалтата, норуот депутаттара, Үөһээ Бүлүү улууһун делегацията, Исидор Барахов сиэнэ пааматынньыкка тыыннаах сибэккилэри ууран, саха чулуу уолун аата норуотугар иккистээн тиллибит бэлиэтэ буолан, күн уотугар кыыһа сыттылар.

 

Исидор Никифорович Барахов 1898 сыллаахха олунньу 13 күнүгэр Үөһээ Бүлүү улууһун Харбалаах нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Кини Бүлүүтээҕи үрдүкү училищеҕа үөрэнэр сылларыгар учууталлара А.Е.Кулаковскай – Өксөкүлээх Өлөксөй, С.А.Новгородов, П.Х.Староватов гуманистическай көрүүлэригэр иитиллибитэ. Дьокуускайга үөрэнэр сылларыгар Емельян Ярославскай революционнай куруһуогар киирэн, Исидор Барахов Максим Аммосовы, Платон Ойуунускайы кытта сайдыылаах саха ыччатын бас-көс дьоннорунан буолбуттара. Итинтэн ыла кинилэр төрөөбүт Сахаларын сирин сайдар кэскилигэр бииргэ үлэлээннэр, өрөспүүбүлүкэ автономнай статустаах буоларын кимиилээхтик туруулаһан ситиспиттэрэ.

 

Егор Борисов Өрөспүүбүлүкэ күнүнэн уонна Исидор Бараховка пааматынньык туруоруллан аата үйтэтитиллибит үөрүүлээх күнүнэн эҕэрдэлээн туран, өрөспүүбүлүкэбит чулуу уолаттарын ааттарын үйэтитиигэ элбэх үлэ ыытылларын, бу пааматынньык туруоруллуута дириҥ ис хоһооннооҕун бэлиэтээтэ. “Сахабыт сирин судаарыстыбаннаһын сайдар кэскилин түстэспит Исидор Никифорович Барахов Максим Кирович Аммосовы, Платон Алексеевич Ойуунускайы, Степан Васильевич Васильевы уонна атыттары кытта кытта бииргэ Саха сиригэр автономияны тэрийэн, республика 20 үйэҕэ, онтон кэлэр кэмнэргэ сайдар олугун уурсубута”, -- диэтэ Егор Борисов. 

 

Ил Түмэн спикерин бастакы солбуйааччы Анатолий Добрянцев үөрүүлээх түгэн бары кыттыылаахтарын бырааһынньыгынан итиэннэ Исидор Бараховка скульптурнай композиция аһыллыытынан истиҥник эҕэрдэлээтэ. Саха норуотун уһулуччулаах судаарыстыбаннай деятеллэрин сайдыыга дьулуурдара, утумнаах үлэлэрэ, гражданскай хорсун быһыылара биһиэхэ барыбытыгар итиэннэ кэлэр көлүөнэлэргэ чаҕылхай холобурунан буолалларын бэлиэтээн туран, Анатолий Добрянцев: “ Сырдык аата норуокка өрүү тыыннаах Исидор Никифорович Барахов Саха сирин судаарыстыбаннаһын төрүттээччилэртэн биирдэстэринэн буолбута. Биһиги дойдубут партийнай, общественнай деятелигэр, төрөөбүт сиригэр бэриниилээх уонна норуоттар доҕордоһууларын өрө тутар киһиэхэ өрөспүүбүлүкэбит историятыгар хатыламмат чаҕылхай суолу хаалларар ытык иэс тиксибитэ”, -- диэтэ.

 

Ити курдук салгыы киин куорат дьаһалтатын уонна тус бэйэтин аатыттан Айсен Николаев, Исидор Барахов биир дойдулаахтарын ааттарыттан Үөһээ Бүлүү улууһун баһылыга Владимир Поскачин пааматынньык аһыллыытынан эҕэрдэлээн, тыл эттилэр. И.Н.Барахов сиэнэ Андрей Барахов кини эһэтигэр Дьокуускай куорат биир саамай киин, көстүүлээх миэстэтигэр пааматынньыгы туруорбуттарыгар өрөспүүбүлүкэ, киин куорат, улуус салалталарыгар барҕа махталын биллэрдэ, Өрөспүүбүлүкэ күнүнэн, Исидор Барахов аатын үйэтитэр пааматынньык туруоруллубутунан мустубут дьону эҕэрдэлээтэ. Народнай поэт Семен Руфов пааматынньык турар уулуссатын Поярков аатыттан Исидор Барахов аатыгар уларытарга тыл көтөхтө.